Waarden

Om gedrag van mensen beter te begrijpen is het Waardenkleuren-model effectief en praktisch. Het verklaart vanuit het inzicht in hoe mensen denken (hun waardenstructuren en drijfveren) het gedrag, de energie en de effectiviteit van mensen. Dr. Clare W. Graves (1914-1984) onderscheidde verschillende clusters van waarden en motivaties in relatie tot het beeld dat men heeft van de complexiteit van hun omgeving / de wereld. Deze waardensystemen geven inzicht in de waarden / drijfveren van mensen, teams en organisaties.

Doordat onze omgeving steeds complexer en kansrijker is geworden, heeft de mens door de eeuwen heen ook steeds meer waardensystemen ontwikkeld. Hierdoor zijn er meerdere waardensystemen in iemand actief, die opgeroepen kunnen worden door verschillende contexten of situaties. De mate deze waardensystemen aanwezig zijn in een mens, team of organisatie noemen we het waardenpatroon. Een dergelijk profiel geeft een beeld van het denken en handelen van mensen, teams en/of nog grotere groepen.

Cowen en Beck kenden deze waardensystemen verschillende kleuren toe en visualiseerde ze in een ‘dynamische spiraal’. 'Dynamisch', omdat het ervan uitgaat dat nieuwe waardensystemen zullen blijven ontstaan met de verandering van problemen in de omgeving. Het model heeft de vorm van een 'spiraal' omdat elk waardensysteem ontstaat bij de samenloop van twee krachten; de problemen/uitdagingen van het bestaan en de verwerkingssystemen van de menselijke geest. Ook worden de eerder ontwikkelde waardensystemen behouden, waarden deze zich als het ware opstapelen. De waardensystemen worden in de vorm van een ontwikkelingsspiraal ingedeeld naar complexiteit. Het eerste systeem beschrijft de waarde van de primaire levensbehoeften en het laatst gedefinieerde systeem beschrijft de waarden met betrekking tot de onderlinge samenhang van het wereldbeeld.

Deze spiraal staat voor het volgende:

• de relatie tussen de diepere drijfveren van mensen en de contexten waarin ze opereren.
• dat deze drijfveren veranderen bij veranderende contexten.
• verklaart waarom en hoe verschillende diepere waardensystemen op elkaar reageren.
• brengt orde en voorspelbaarheid in de ogenschijnlijke chaos van menselijke drijfveren
• geeft handreikingen om een transitie van het ene waardesysteem naar het andere te realiseren